Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչի 132-րդ հետեւորդն է և կը զբաղեցնէ Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչի գահը Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինի մէջ:

Վեհափառ Հայրապետը, Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը, ազգի` Հայաստանի և աշխարհասփիւռ հայերուն, հոգեւոր առաջնորդն է: Ան աշխարհով մէկ սփռուած շուրջ 9 մլն. հայ Առաքելական Ուղղափառ քրիստոնեաներուն Հովուապետն ու Հայրապետն է:

Եկեղեցւոյ Առաջնորդը Յիսուս Քրիստոս է: Հայ Առաքելական Եկեղեցւոյ Նուիրապետութեան մէջ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը (յունարէն տերմինը կը նշանակէ եկեղեցւոյ ընդհանուր առաջնորդ) Եկեղեցւոյ Առաջնորդն է: Հայոց եկեղեցի մէջ ան աստիճանով բարձր է պատրիարքներէն, արքեպիսկոպոսներէն և եպիսկոպոսներէն:

Կաթողիկոսը կ’ընտրուի եպիսկոպոսաց դասէն, և ըլլալով ընտրեալ` կը համարուի առաջինը հաւասարներու մէջ: Կաթողիկոսին կ’օծեն 12 եպիսկոպոս:

Կաթողիկոսը կը ներկայացնէ Հայ Եկեղեցւոյ կենտրոնացուած իշխանութիւնը: Ան բարձրագոյն դատաւորն է և օրէնսդրական մարմնի ղեկավարը: Ան Ազգային եկեղեցական ժողովի, Գերագոյն հոգևոր խորհուրդի և Եպիսկոպոսական ժողովի նախագահն է: Անոր իրաւասութեան և պատասխանատուութեան մէջ կը մտնեն եպիսկոպոսներու ձեռնադրութիւնը, Միւռոնի օրհնութիւնը, տօներու հռչակումը, Ազգային եկեղեցական ժողովներու գումարումը ու ցրումը, Հայ եկեղեցւոյ վարչական հարցերու և թեմեր հիմնելու վերաբերեալ որոշումներու արձակումը:

Կաթողիկոսը կ’ընտրուի Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինի մէջ գումարուող Ազգային եկեղեցական ժողովի կողմէն՝ ցմահ:

Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը կը ներկայացնէ Առաքելական իշխանութեան յաջորդականութիւնը Հայաստանի մէջ, ուր Յիսուս Քրիստոսի կողմէն առաքեալներուն շնորհուած քրիստոնէական եկեղեցւոյ իշխանութիւնը կը փոխանցուի միմեանց յաջորդող եպիսկոպոսներուն: Անհնար է Հայ եկեղեցին պատկերացնել առանց եպիսկոպոսապետի կամ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի:

Առանց եպիսկոպոսական աստիճանի` Հայաստանը կը յայտնուեր հարեւան աթոռներու ենթակայութեան տակ, և Հայ Եկեղեցին այսօր չէր ըլլար ինքնուրոյն կառոյց՝ իրեն բնորոշ առանձնայատկութիւններով:

Առաջին Հայ Կաթողիկոսը Սուրբ Գրիգոր Լուսաւորիչն է: Սուրբ Գրիգորը օծուեր է 301 թ., Կեսարիայի մէջ, կապադովկիացի եպիսկոպոսներու կողմէն` հաստատելով Հայոց եպիսկոպոսական աստիճանը՝ որպէս առաքելական իշխանութեան յաջորդականութիւն: Գրիգոր Լուսաւորիչը հիմնեց Հայ Եկեղեցւոյ նուիրապետութիւնը` հաւատարիմ մնալով Հայաստանի պետական վարչական համակարգի սկզբունքներուն: Ան իւրաքանչիւր նախարարութեան համար մէկական եպիսկոպոս ձեռնադրեց:

Այս եպիսկոպոսները կ’ենթարկուէին Հայաստանի Ծայրագոյն եպիսկոպոսին` Եպիսկոպոսապետին, որ շուտով կոչուեցաւ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս:

Նորին Սրբութեան պաշտօնական կոչումն է Ծայրագոյն Պատրիարք և Կաթողիկոս Ամենայն Հայոց:

Պաշտօնական փաստաթղթերու՝ Կոնդակներու մէջ, լրիւ տիտղոսագիրը հետևեալն է.
ԳԱՐԵԳԻՆ Բ ԾԱՌԱՅ ՅԻՍՈՒՍԻ ՔՐԻՍՏՈՍԻ,
ՈՂՈՐՄՈՒԹԵԱՄԲՆ ԱՍՏՈՒԾՈՅ ԵՒ ԿԱՄՕՔՆ ԱԶԳԻՍ
ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱՊԵՏ ԵՒ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱՅՈՑ,
ԾԱՅՐԱԳՈՅՆ ՊԱՏՐԻԱՐՔ ՀԱՄԱԶԳԱԿԱՆ
ՆԱԽԱՄԵԾԱՐ ԱԹՈՌՈՅ ԱՐԱՐԱՏԵԱՆ,
ԱՌԱՔԵԼԱԿԱՆ ՄԱՅՐ ԵԿԵՂԵՑԻՈՅ ՍՐԲՈՅ ԿԱԹՈՒՂԻԿԷ ԷՋՄԻԱԾՆԻ

Մեր Կաթողիկոսական ընտրութիւններու և պատմութեան մասին լրացուցիչ տեղեկութիւններ ստանալու համար, կ’առաջարկենք կարդալ հոգեշնորհ Տ. Գրիգոր վարդապետ Մակսուդեան «Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի ընտրութիւնը» և գերաշնորհ Տ. Մեսրոպ արքեպիսկոպոս Աշճեանի «Էջեր Հայ Եկեղեցւոյ Պատմութենէն. ընտրութիւն Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսներու» գիրքերը:

Կաթողիկոսութեան հասցէն է
Ն. Օ. Ս. Տ. Տ. Գարեգին Բ
Կաթողիկոս Ամենայն Հայոց
Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածին
Վաղարշապատ, Հայաստանի Հանրապետութիւն
հեռ. (374-10) 517-110
ֆաքս. (374-10) 517-301
էլ. հասցէ. divanatun@etchmiadzin.am